image1 image2 image3

sama waga Obowiązki pracodawcy w razie wystąpienia wypadku przy pracy

14.07.2013 | k.h.

okular

Wypadki przy pracy – chociaż nie powinny – zdarzają się jednak w każdym zakładzie pracy. W razie wypadku prawo nakłada na pracodawcę szereg obowiązków, których nieprzestrzeganie może nieść ze sobą wiele negatywnych konsekwencji dla pracodawcy. Pracownik, we własnym interesie także powinien dopilnować, by pracodawca tych obowiązków dopełnił, również po to, aby w przyszłości nie mieć problemu z uzyskaniem należnych świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

Udzielenie poszkodowanym pierwszej pomocy i podjęcie działań eliminujących zagrożenia, są obowiązkami, które pracodawca powinien wykonać w pierwszej kolejności.

Do chwili ustalenia przyczyn, okoliczności wypadku, miejsce zdarzenia powinno być zabezpieczone przed uruchomieniem urządzeń, a także dostępem osób niepowołanych. Pracodawca, wraz ze społecznym inspektorem pracy, wydaje zgodę na uruchomienie urządzeń i maszyn, a w razie zaistnienia wypadku śmiertelnego, zbiorowego, ciężkiego – zgoda jest wydawana po konsultacjach z prokuratorem i inspektorem pracy.

Zmiany w miejscu wypadku bez wcześniejszej zgody pracodawcy mogą być dokonywane tylko w razie konieczności ratowania osób, mienia, lub zapobiegnięciu niebezpieczeństwu.

Pracodawca musi niezwłocznie zawiadomić właściwego pod względem miejsca zdarzenia inspektora pracy PIP oraz prokuratora jeżeli wypadek jest śmiertelny, ciężki lub zbiorowy oraz o każdym innym wypadku, który wywołał wymienione skutki, a mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy.

Dodatkowo, jeżeli poszkodowanym jest osoba niebędąca pracownikiem tego przedsiębiorstwa, pracodawca ma obowiązek zawiadomić o zdarzeniu pracodawcę poszkodowanego.

Zespół powypadkowy

Jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy związanym z powzięciem informacji o wypadku, jakiemu uległ pracownik, jest powołanie zespołu powypadkowego w celu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku oraz ustalenia, czy wypadek pozostaje w związku z pracą. Obowiązujące przepisy nie dopuszczają sytuacji, w której pracodawca zwolniony byłby od wykonania wyżej opisanego obowiązku. Przesłanką takiego zwolnienia nie może nawet być oczywiste przyczynienie się pracownika do wypadku ani też oczywisty brak związku wypadku z pracą.

W sytuacji gdy pracownik uległ wypadkowi na terenie innego zakładu pracy, ustalenia okoliczności wypadku dokonuje zespół powypadkowy powołany przez pracodawcę poszkodowanego w obecności przedstawiciela pracodawcy, na którego obszarze doszło do zdarzenia. Jednakże na wniosek pracodawcy osoby poszkodowanej, ustalenia przebiegu wydarzeń może dokonać zespół pracodawcy, na terenie którego doszło do wydarzeń, a następnie przekazać dokumentację pracodawcy poszkodowanego.

Zadaniem dwuosobowego zespołu powypadkowego, powołanego przez pracodawcę, jest ustalenie przyczyn oraz okoliczności wypadku.

W skład zespołu powypadkowego wchodzi pracownik służby BHP, a także społeczny inspektor pracy. Warto mieć na uwadze, że w tej kwestii istnieje szereg wyjątków, w zależności od stanu zatrudnienia, a także przyjętego w zakładzie pracy systemu realizacji zadań BHP, i tak:

  • u pracodawcy, który - zgodnie z art. 23711 §1 Kodeksu pracy - nie ma obowiązku tworzenia służby bezpieczeństwa i higieny pracy, zamiast pracownika tej służby, w skład zespołu powypadkowego wchodzi pracodawca lub pracownik zatrudniony przy innej pracy, któremu pracodawca powierzył wykonywanie zadań służby bhp, albo specjalista spoza zakładu pracy;
  • u pracodawcy, u którego nie działa społeczna inspekcja pracy, zamiast społecznego inspektora pracy w skład zespołu powypadkowego wchodzi przedstawiciel pracowników posiadający aktualne zaświadczenie o ukończeniu szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy;
  • jeżeli pracodawca ze względu na małą liczbę zatrudnionych pracowników nie może dopełnić obowiązku utworzenia zespołu powypadkowego w określonym powyżej składzie dwuosobowym, okoliczności i przyczyny wypadku ustala zespół powypadkowy, w którego skład wchodzi sam pracodawca i specjalista spoza zakładu pracy.

Obowiązujące przepisy nie dopuszczają sytuacji, w której pracodawca zwolniony byłby od wykonania wyżej opisanego obowiązku. Przesłanką takiego zwolnienia nie może nawet być oczywiste przyczynienie się pracownika do wypadku ani też oczywisty brak związku wypadku z pracą.

Wyrok NSA Warszawa z 25 kwietnia 2002, II SA 3189/01

Protokół powypadkowy

Zadaniem zespołu powypadkowego jest stworzenie dokumentu - protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku, który stanowi podstawę dla dochodzenia świadczeń odszkodowawczych dla poszkodowanego lub jego rodziny.

Protokół powypadkowy sporządza się nie później niż w ciągu 14 dni od daty zgłoszenia wypadku, po czym zatwierdza go pracodawca. W przypadku niedotrzymania terminu – w protokole musi być wskazana przyczyna opóźnienia. Do protokołu dołącza się wyjaśnienia poszkodowanego, informacje uzyskane od świadków, a także opinie specjalistów oraz szkice i fotografie miejsc, a w przypadku rozbieżności między członkami zespołu powypadkowego, o jego treści decyduje pracodawca.

Obowiązkiem zespołu, oprócz stworzenia protokołu, jest zapoznanie poszkodowanego z jego treścią przed jego zatwierdzeniem przez pracodawcę, oraz poinformowanie poszkodowanego o prawie do wniesienia zażaleń i uwag. Poszkodowanemu, lub członkom rodziny poszkodowanego w razie wypadku śmiertelnego, przysługuje prawo wglądu do akt, a także sporządzania kopii czy odpisów, dokumentów związanych z wypadkiem.

Pracodawca zatwierdza protokół w terminie 5 dni od dnia jego sporządzenia. W przypadku zgłoszenia zastrzeżeń do treści protokołu, lub gdy ten nie odpowiada warunkom określonych w przepisach, pracodawca zwraca niezatwierdzony protokół zespołowi powypadkowemu celem uzupełnienia i wyjaśnienia, który w ciągu 5 dni dokonuje uzupełnień.

Poszkodowanemu pracownikowi, a w razie wypadku śmiertelnego, uprawnionemu członkowi jego rodziny, przysługuje prawo wystąpienia do właściwego sądu rejonowego z powództwem o ustalenie i sprostowanie protokołu (na podst. art. 189 k.p.c.) Z powództwem tym może wystąpić również organizacja związkowa, działająca u pracodawcy zatrudniającego poszkodowanego pracownika.

Powództwo o ustalenie, że konkretne zdarzenie było wypadkiem przy pracy w rozumieniu art. 3 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. 2002 r. Nr 199 poz. 1673 ze zm.) jest dopuszczalne na podstawie art. 189 kpc.

Uchwała SN z 29 marca 2006, II PZP 14/2005

Zamieszczenie w protokole uwagi, że zdarzenie nie jest wypadkiem przy pracy bądź występują okoliczności mające wpływ na prawo poszkodowanego do świadczeń odszkodowawczych, wymaga wnikliwego uzasadnienia i wskazania na to dowodów.   Od negatywnej decyzji organu rentowego przysługuje odwołanie. Odwołanie, od decyzji organów rentowych, wnosi się w terminie 1 miesiąca od doręczenia odpisu decyzji do organu który wydał taką decyzję lub do protokołu sporządzonego przez ten organ.

Rejestr wypadków

Protokół powypadkowy wraz z załączonymi do niego dokumentami pracodawca ma obowiązek przechowywać przez okres 10 lat. Obowiązkiem pracodawcy jest prowadzenie rejestru wypadków na podstawie sporządzonych i zatwierdzonych protokołów. Rejestr powinien zawierać dane dotyczące imienia i nazwiska poszkodowanego, miejsca i datę wypadku, datę sporządzenia protokołu powypadkowego, opis okoliczności wypadku, stwierdzenie czy wypadek jest wypadkiem przy pracy, datę przekazania wniosku do ZUS.

Ustalony protokół powypadkowy pracodawca bezzwłocznie doręcza poszkodowanemu pracownikowi, a w razie wypadku śmiertelnego - członkom rodziny poszkodowanego.

Protokoły dotyczące wypadków śmiertelnych, ciężkich lub zbiorowych, pracodawca ma obowiązek przekazać właściwemu inspektorowi pracy PIP, a w razie stwierdzenia przez niego nieprawidłowości w protokole, dokument zostaje zwrócony pracodawcy, z wnioskiem o ponowne ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku.

Karta wypadku przy pracy

Na podstawie zatwierdzonego protokołu powypadkowego sporządza się statystyczną kartę wypadku przy pracy GUS Kartę wypełnia się wówczas, gdy zbadane zdarzenie jest wypadkiem przy pracy lub wypadkiem traktowanym na równi z wypadkiem przy pracy.

Kartę sporządza się w dwóch egzemplarzach i w formie pisemnej przekazuje się do właściwego dla województwa urzędu statystycznego.

Karta składa się z dwóch części, które wypełnia się i wysyła w następujących terminach:

  • Część I karty - sporządza się nie później niż w terminie 14 dni roboczych od dnia, w którym został zatwierdzony protokół powypadkowy lub w którym sporządzono kartę wypadku. Statystyczną kartę przekazuje się w terminie do 15 dnia roboczego miesiąca następującego po miesiącu, w którym został zatwierdzony protokół powypadkowy lub w którym sporządzono kartę wypadku.
  • Część II karty - uzupełniającą, sporządza się w takim terminie, by dostarczyć ją do urzędu statystycznego nie później niż z upływem 6 miesięcy od dnia zatwierdzenia protokołu powypadkowego lub, w którym sporządzono kartę wypadku.

Ostatnim etapem postępowania powypadkowego jest określenie środków oraz wniosków profilaktycznych.