image1 image2 image3

radca prawny rzeszow Nowelizacja kodeksu postępowania administracyjnego. Co się zmieni?

07.06.2017 | n.b.

nowelizacja kpa 07 kwietnia 2017 

Według ustawy z dnia 7 kwietnia 2017 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw z dniem 1 czerwca 2017r. w ustawie z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego zostały wprowadzone liczne zmiany, które zrewolucjonizują polskie postępowanie administracyjne.

Dyskusje odnośnie zmiany kodeksu postępowania administracyjnego toczą się od zeszłego roku. Zwolenników zmiany jest tyle samo co jej przeciwników. Czy rzeczywiście nowelizacja ustawy tak wiele zmieni? W cyklu artykułów postaramy się odpowiedzieć na nurtujące czytelników pytania, które mamy nadzieje rozwieją część wątpliwości.

Zaczynając od początku nie można nie wspomnieć o fundamentalnych zasadach ogólnych postępowania administracyjnego, które uległy modyfikacjom wskutek nowelizacji. Ustawa wprowadza art. 7a oraz art. 7b, które nie były wcześniej znane regulacji postępowania administracyjnego.

Art. 7a § 1 wskazuje, że jeżeli przedmiotem postępowania administracyjnego jest nałożenie na stronę obowiązku bądź ograniczenie lub odebranie stronie uprawnienia, a w sprawie pozostają wątpliwości co do treści normy prawnej, wątpliwości te są rozstrzygane na korzyść strony, chyba że sprzeciwiają się temu sporne interesy stron albo interesy osób trzecich, na które wynik postępowania ma bezpośredni wpływ. § 2 wskazanego przepisu stanowi, że art. 7a § 1 nie stosuje się:

1) jeżeli wymaga tego ważny interes publiczny, w tym istotne interesy państwa, a w szczególności jego bezpieczeństwa, obronności lub porządku publicznego;

2) w sprawach osobowych funkcjonariuszy oraz żołnierzy zawodowych.

Natomiast zgodnie z art. 7b w toku postępowania organy administracji publicznej współdziałają ze sobą w zakresie niezbędnym do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego i prawnego sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli oraz sprawność postępowania, przy pomocy środków adekwatnych do charakteru, okoliczności i stopnia złożoności sprawy.

Należy stwierdzić, że nowelizacja art. 7 dodająca art. 7a i art. 7b zmierza do zaktywizowania stron. Chodzi o to, żeby nie przerzucały one całego ciężaru postępowania na organ prowadzący postępowanie, z drugiej zaś strony przyznaje im również prawo do aktywnego wpływania na wyjaśnienie stanu faktycznego sprawy.

Przepis art. 7a wprowadza do kodeksu postępowania administracyjnego kolejną zasadę tzw. "przyjaznej interpretacji przepisów". Z uzasadnienia ustawy zmieniającej wynika, że celem jej wprowadzenia było ograniczenie ryzyka obciążenia strony negatywnymi skutkami niejasności przepisów. Zasada rozstrzygania wątpliwości na korzyść strony jest nową instytucją prawną w postępowaniu administracyjnym. Komentatorzy nowej ustawy rozpisują się, że mając na uwadze mnogość regulacji prawnych obowiązujących w polskim systemie prawnym, zwłaszcza właśnie tych o charakterze administracyjnym, zmianę należy ocenić pozytywnie, tym bardziej że przepisy te regulują szereg istotnych sfer życia obywateli, którzy nierzadko stają się stronami postępowania administracyjnego z konieczności.

Przepis art. 7b wprowadza nową zasadę ogólną związaną z ustalaniem przez organ stanu faktycznego i prawnego w toku postępowania administracyjnego. Zasada ta odnosi się do sytuacji, w której w toku postępowania administracyjnego istnieje konieczność współdziałania dwóch lub więcej organów. Przepis dotyczyć będzie zatem przede wszystkim postępowań, w ramach których do wydania decyzji przepis prawa wymaga uzyskania stanowiska innego organu, co dotychczas uregulowane było jedynie w art. 106 kodeksu postępowania administracyjnego.

Następnie zmianie uległ art. 8 kodeks postępowania administracyjnego, który obecne stanowi w § 1, że organy administracji publicznej prowadzą postępowanie w sposób budzący zaufanie jego uczestników do władzy publicznej, kierując się zasadami proporcjonalności, bezstronności i równego traktowania. Natomiast § 2 przepisu wskazuje, że  organy administracji publicznej bez uzasadnionej przyczyny nie odstępują od utrwalonej praktyki rozstrzygania spraw w takim samym stanie faktycznym i prawnym. Celem proponowanej nowelizacji art. 8 kodeksu jest dostosowanie tego przepisu do demokratycznego systemu władzy państwowej Rzeczypospolitej Polskiej. Postępowanie administracyjne w danej sprawie nie może służyć i faktycznie nie służyło celom wychowawczo-edukacyjnym (pogłębianiu świadomości i kultury prawnej obywateli). Nie ulega jednak wątpliwości, że postępowanie to powinno być prowadzone w taki sposób, ażeby budziło zaufanie jego uczestników do władzy publicznej, która ma wobec nich z jednej strony charakter służebny, z drugiej zaś strony musi brać pod uwagę interes ogólnospołeczny w sytuacji konfliktu tego interesu z interesem jednostki

Zmianie uległ ponadto art. 13, który w obowiązującym stanie prawnym stanowi w § 1, że organy administracji publicznej w sprawach, których charakter na to pozwala, dążą do polubownego rozstrzygania kwestii spornych oraz ustalania praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania w należących do ich właściwości sprawach, w szczególności przez podejmowanie czynności:

1) skłaniających strony do zawarcia ugody, w sprawach, w których uczestniczą strony o spornych interesach;

2) niezbędnych do przeprowadzenia mediacji.

§ 2 wskazanego przepisu nakreśla, że organy administracji publicznej podejmują wszystkie uzasadnione na danym etapie postępowania czynności umożliwiające przeprowadzenie mediacji lub zawarcie ugody, a w szczególności udzielają wyjaśnień o możliwościach i korzyściach polubownego załatwienia sprawy.

Należy wskazać, iż jak wynika z uzasadnienia projektu ustawy zmiana ta związana jest ze zwiększeniem możliwości polubownego rozwiązywania kwestii spornych w postępowaniu administracyjnym. Stanowi wyraz dążenia do ograniczenia postrzeganej formalistycznie władczości działań administracji oraz do realnego zwiększenia zaufania stron do organów administracji publicznej i wydawanych przez nie rozstrzygnięć.

Art. 15 zmienionej ustawy otrzymał brzmienie, że postępowanie administracyjne jest dwuinstancyjne, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Jest to zmiana polegająca na uzupełnieniu zawartej w dotychczasowym przepisie zasady dwuinstancyjności postępowania administracyjnego o zastrzeżenie, że przepisy szczególne mogą przewidywać odstępstwo od tej zasady. Celem projektu nie jest zatem „uchylenie” zasady dwuinstancyjności. Zmiana art. 15 k.p.a. potwierdza jedynie wnikającą z Konstytucji RP i znajdującą wyraz już obecnie w przepisach szczególnych elastyczność w zakresie konstruowania przez ustawodawcę zasad i środków prawnych służących weryfikacji decyzji i postanowień.

Zmianie ulega również art. 16 kodeksu postępowania administracyjnego, który obecnie wskazuje, że decyzje ostateczne, których nie można zaskarżyć do sądu, są prawomocne. Zmiana ma na celu rozstrzygnięcie istniejących wątpliwości w zakresie decyzji wydawanych przez właściwych ministrów i samorządowe kolegia odwoławcze. Z poprzedniego brzmienia przepisu wynikało, że  decyzje te, jako decyzje od których nie służyło odwołanie, są ostateczne. Jednocześnie zgodnie z art. 127 § 3 Kodeksu od decyzji tych służy wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, do którego stosuje się odpowiednio przepisy o odwołaniu. W praktyce powodowało to szereg wątpliwości co do skutków prawnych, jakie wywiera decyzja jednego z ww. organów, w stosunku do której w terminie został złożony wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. W efekcie organy te odmawiały nadania takiej decyzji klauzuli ostateczności, uzasadniając to wstrzymaniem wykonania takiej decyzji z mocy odpowiedniego stosowania art. 130 § 2 Kodeksu.

 

Nasza kancelaria z powodzeniem reprezentuje klientów w postępowaniach administracyjnych przed organami administracji i sądami.

Jeżeli chcesz skorzystać z naszego doświadczenia - skontaktuj się z nami!