Dłużnicy wpisani do biura informacji gospodarczej muszą się liczyć z utrudnieniami w korzystaniu z usług finansowych takich jak kredyty, zakupy ratalne, leasing. Znalezienie się w rejestrze biura informacji gospodarczej może oznaczać również trudności w dostępie do usług, multimedialnych, telekomunikacyjnych, jak również może powodować problemy z wynajęciem lokalu – mieszkania, czy biura, co wynika z faktu, iż wraz z wpisem do biura informacji gospodarczej przestajemy być wiarygodnym partnerem.

Zgodnie z przepisami ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych (Dz. U. Nr 81, poz. 530 z późn. zm.) [dalej: u.u.i.g.], wpisanym do biura informacji gospodarczej może być każdy konsument, gdy kwota zobowiązania wynosi przynajmniej 200 zł brutto i zobowiązanie jest wymagalne przynajmniej 60 dni. Warunkiem wpisania jest wysłanie lub doręczenie do rąk własnych wezwania do zapłaty zawierającego ostrzeżenie o zamiarze wpisania dłużnika do rejestru długów w przypadku nie uregulowania należności. Jeśli po miesiącu należność nie zostanie uregulowana, wierzyciel może umieścić dłużnika w rejestrze biura informacji gospodarczej. W przypadku osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, osób prawnych lub innych jednostek organizacyjnych kwota zobowiązania musi wynosić przynajmniej 500 zł brutto.

Powstało jednak pytanie, czy do biura informacji gospodarczej można wpisać dłużnika, którego zobowiązanie uległo przedawnieniu gruncie przepisów kodeksu cywilnego? Niestety można...

Zgodnie z art. 117 Kodeksu cywilnego, z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu, zaś po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia.

Kodeks cywilny w sposób szczegółowy wskazuje terminy przedawnienia, których upływ powoduje, że zobowiązania stają się zobowiązaniami niezupełnymi (naturalnymi), których cechą jest ich niezaskarżalność oraz możliwość zatrzymania przez wierzyciela uzyskanego świadczenia w swoim majątku bez obowiązku jego zwrotu jako nienależnego.

Powyższe oznacza, iż zobowiązania nie wygasają z chwilą upływu terminu przedawnienia (nie przestają istnieć), zaś ustawa o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych (Dz. U. Nr 81, poz. 530 z późn. zm.), uzależnia możliwość dokonania wpisu od faktu istnienia zobowiązania.

Upływ terminu przedawnienia nie wywołuje skutku w postaci nieistnienia albo wygaśnięcia zobowiązania, tym samym należy stwierdzić, że brak jest przeszkód prawnych w tym, aby wierzyciel spełniający wymagane ustawą warunki mógł przekazać do biura informacji gospodarczej informacje o przedawnionych zobowiązaniach swoich dłużników.

"U.u.i.g. w obecnym stanie prawnym umożliwia wierzycielom dokonanie wpisu do biura informacji gospodarczej zobowiązań, co do których dłużnikowi przysługuje prawo podniesienia zarzutu przedawnienia. Zarzut ten jednak może być podniesiony wyłącznie w sytuacji kiedy wierzyciel wniesie pozew do sądu przeciwko dłużnikowi. Na gruncie obowiązującej u.u.i.g. zobowiązany nie ma żadnych instrumentów, aby w analogiczny sposób obronić się przed wpisem do biura informacji gospodarczej. Takiej ochrony u.u.i.g. nie uwzględnia ani na etapie wpisu (art. 14 i 15 u.u.i.g) ani na etapie przechowywania, ujawniania, aktualizacji i usuwania informacji gospodarczych (Rozdział 4 u.u.i.g.). (Edyta Dębska: Prywatyzacja wrażliwych informacji gospodarczych drogą do naruszenia ustawowej ochrony cywilnej dłużnika [w:] J. Matuszewski [red. nauk.] Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem. Tom IV. Prywatyzacja władzy publicznej, publicyzacja sfery prywatnej; Warszawa 2012)

Jak wynika z powyższego, nietrudno jest znaleźć się na „czarnej liście” dłużników, tym bardziej, iż istnieje możliwość dopisania przedawnionego na gruncie k.c. zobowiązania. Dlatego też, w przypadku jakiegokolwiek zadłużenia bez względu na powód jego powstania lepsza jest jakakolwiek reakcja oraz próba rozwiązania problemu finansowego, który powstaje, niż pozostawienie długu „własnemu losowi”, co doprowadzi jedynie do jego narastania.

Menu